Ideja da se endoskopski ( laparaskopski) pregledaju trbušna duplja ili druge telesne šupljine i prostori ljudskog tela, datira još sa početka XIX veka ali tada nisu postojale i prateće tehnološke mogućnosti da se ova metoda i šire primeni.Sredinom prošlog veka, ova metoda dobija na zamahu, zahvaljujući pre svega dobrom tehnološkom napretku, uvodi se u svakodnevnu medicinsku praksu ali još uvek, neko vreme , ostaje ograničena na isključivo dijagnostičku upotrebu, u glavnom u oblasti ginekologije i gastroenterologije.
Era terapijske primene laparaskopije-minimalno inavzivne hirurgije, započinje sredinom osamdesetih godina prošlog veka sa prvim tzv. laparaskopskim holecistektomijama ( operacija žučne kese). Bilo je potrebno još nekoliko godina da laparaskopska metoda uđe i u oblast uroloških operacija.
U urologiji se danas, u širem smislu te reči mogu raditi gotovo sve operacije, osim onih na spoljnim genitalijama i na mokraćnoj cevi.
LRP ( laparaskopska radikalna prostatektomija)
Jedna od najkomplikovanijih uroloških operacija je svakako radikalna prostatektomija koja se već duže vreme može izvoditi i laparaskopskom tehnikom.
Rak prostate je bolest u velikom porastu, koja se sve češće javlja kod mladih, aktivnih muškaraca.Već poznati tumorski marker za prostatu PSA, treba savetovati da uradi svaki muškarac dobi preko pedeset godina a ako se radi o osobama kod kojih rak prostate postoji u istoriji bolesti bliže muške rodbine tada se savetuje uraditi ovaj test i već nakon četrdesete godine.
Kada se rak prostate otkrije na vreme, u ranoj fazi, kompletno odstranjivanje prostate je najčešće vrlo uspešno i pacijentu može da donese potpuno izlečenje od bolesti.Uz napomenu da se u poslednje vreme, radikalna prostatektomija sve češće izvodi i u uslovima lokalno uznapredovale bolesti, kao početak kombinovane terapije, treba imati u vidu i nemali broj vrlo agresivnih oblika karcinoma prostate sa kliničkim znacima neograničene bolesti, kod kojih je ishod ipak radikalna operacija- odnsno u celini odstranjen tumor sa prostatom.Kada je reč o bolesti sa metastatskim promenama, što u slučaju kacinoma prostate podrazumeva u glavnom metastaze u koštanim strukturama, radikalna operacija nije rešenje.Mogući doprinos operacije boljem rezultatu lečenja takve bolesti ne može da opravda visok rizik od komplikacija i i značajnog pogoršanja kvaliteta života.Na sreću, za lečenje kacinoma prostate, pored hirurške postoji i niz efikasnih terapeutskih mogućnosti što nije slučaj i sa ostalim urološkim malignim tumorima kao na primer kacinom bubrega ili mokraćne bešike gde je, po pravilu, hirurško lečenje jedini i glavni deo terapije.
Radikalna prostatektomija je tehnički vrlo složen hirurški zahvat koji sa posledixcu može da ima inkontinenciju i/ili impotenciju, te urolozi, kad god je to moguće pokušavaju da sačuvaju i kvalitet života pacijenta. Laparaskopska radikalna prostatektomija spada među najteže laparaskopske operacije u hirurgiji uopšte.Pored ablativne osobine ( uklanjanje obolelog organa) ova operativna tehnika ima za cilj i vrlo važan rekonstruktivni deo operacije.U tom smislu je prioritet očuvanje funkcije mokrenja, a u nekim slučajevima i očuvanje funkcije erekcije penisa.sastavni deo ove operacije je, u pojedinim slučajevima, i regionalna ili pelvična limadenektomija, odnosno uklanjanje limfnih žlezda koje su sastavni deo sistema limfne drenaže regije prostate i okolnih tkiva.
Pacijenti kojima se savetuje ovakva operacija, često nemaju pravu informaciju o postoperativnom periodu nakon radikalne operacije prostate, pa samim tim imaju i nerealna očekivanja.U praksi se susreću pacijenti koji nisu shvatili da nakon vađenja kompletne prostate sa delom mokraće bešike, nije logično da se očekuje ista funkcija mokrenja kao pre operacije .I onda kada je operacija tehnički urađena savrđeno, pacijent će imati sasvim drugačiji osećaj prilikom mokrenja, odnosno po pravilu relativno česte, prolazne probleme sa inkontinencijom.Sličan je problem i sa erektilnom (dis)funkcijom nakon operacije.U održavanju ove funkcije učestvuje mnoštvo različitih parametara, pa je fokusiranje tokom operacije na tehnički dobro urađeno očuvanje nerava za fiziološku erekciju tokom operacije često pogrešno.Upravo zbog toga, u ozbiljnoj stručnoj literaturi iz ove oblasti postoji podatak sa različitom paletom rezultata očuvanja erektilne funkcije nakon radikalne prostatektomije, u rasponu od 40 do 70%.U tom smislu je od posebnog značaja individualni pristup pacijentu sa detaljnom, po mogućnosti delimično objektivnom analizom erektilne funkcije pre operacije.Naime, za dogovor o pristupu lečenju dijagnostikovane maligne bolesti prostate, nisu bitni samno PH nalaz, klinički stadijum i nivo PSA , već čitava paleta dodatnih nalaza i naročito subjektivnih faktora svakog pojedinačnog pacijenta.
Pacijenti kojima se savetuje ovakva operacija, često nemaju pravu informaciju o postoperativnom periodu nakon radikalne operacije prostate, pa samim tim imaju i nerealna očekivanja.U praksi se susreću pacijenti koji nisu shvatili da nakon vađenja kompletne prostate sa delom mokraće bešike, nije logično da se očekuje ista funkcija mokrenja kao pre operacije .I onda kada je operacija tehnički urađena savrđeno, pacijent će imati sasvim drugačiji osećaj prilikom mokrenja, odnosno po pravilu relativno česte, prolazne probleme sa inkontinencijom.Sličan je problem i sa erektilnom (dis)funkcijom nakon operacije.U održavanju ove funkcije učestvuje mnoštvo različitih parametara, pa je fokusiranje tokom operacije na tehnički dobro urađeno očuvanje nerava za fiziološku erekciju tokom operacije često pogrešno.Upravo zbog toga, u ozbiljnoj stručnoj literaturi iz ove oblasti postoji podatak sa različitom paletom rezultata očuvanja erektilne funkcije nakon radikalne prostatektomije, u rasponu od 40 do 70%.U tom smislu je od posebnog značaja individualni pristup pacijentu sa detaljnom, po mogućnosti delimično objektivnom analizom erektilne funkcije pre operacije.Naime, za dogovor o pristupu lečenju dijagnostikovane maligne bolesti prostate, nisu bitni samno PH nalaz, klinički stadijum i nivo PSA , već čitava paleta dodatnih nalaza i naročito subjektivnih faktora svakog pojedinačnog pacijenta.
LRP-iz dva ugla
Uprkos višedecenijskoj primeni laparaskopije, i danas se u svetu, a posebno u sredinama gde se ista manje koristi, postavlja pitanje da li je LRP bolja metoda od klasične operacije.Do sada nije urađena ni jedna ozbiljna studija u svetu koja bi se bavila komparacijom faktora od značaja ove dve metode, kao što su efikasnost, učestalost komplikacija, potpuno ili delimično izlečenje i sl.Opšte je prihvaćen stav da bilo da je reč o klasičnoj ili laparaskopskoj operaciji, suština je u vrlo dobrom poznavanju tehnike izvođenja operacije.Iz ugla pacijenta, LRP ima nesumnjivu prednost nad klasičnim operativnim pristupom a obrazloženje proističe iz samog naziva – minimalno invazivna hirurgija, čiji je sastavni deo laparaskopija.Osnovna karakteristika ove vrste hirurgije je da maksimalno pošteđuje tkiva. Zahvaljujući takvom pristupu, naravno da očekujemo i specifične prednosti od takve vrste hirurgije; pre svega brži oporavak pacijenta i njegovo promptno vraćanje u raniju normalnu fizičku aktivnost, manja mogućnost nastanka postoperativnih infekcija kao i nemogućnost nastanka kile uz operativni ožiljak.Ni onaj banalni, kozmetički efekat nije nevažan.Pored ovih brojnih, objektivnih prednosti postoji i psihološki efekat- pacijenti sa manje stresa i straha očekuju laparaskopsku operaciju, pogotovu u fazi pripreme na odelenju a to nije samo trenutni benefit za pacijenta već tako stvortena pozitivna energija sigurno utiče na bolji ishod ukupnog lečenja.
